آیا تا به حال احساس کرده‌اید که نوای یک ملودی به یک گوش شما رسیده و از گوش دیگر خارج شده باشد؟ انگار که هیچ قلابی در ذهن شما برای نگه داشتن نت‌های این موسیقی وجود نداشته باشد؟ یا شده که یک ملودی به ذهن شما رسیده و در حین کار کردن آن را زمزمه کرده باشید و البته لحظاتی بعد هیچ از آن به یاد نیاورید؟ سلفژ همان راه حلی است که در این مواقع به کمک می‌آید. اگر تا کنون در یک گروه موسیقی یا در کلاس‌های آواز شرکت کرده‌اید، یا اگر به موسیقی علاقه داشته باشید حتما واژه سلفژ به گوشتان خورده است. حتی اگر ندانید سلفژ به چه معناست، ممکن است مفهوم کلی آن را بدانید. سلفژ یکی از مفاهیم پایه‌ای موسیقی است که تمام نوازندگان و خوانندگان باید آن را به خوبی بدانند.
آموزش سلفژ آنلاین و حضوری- آموزشگاه موسیقی پژواک
سلفژ چیست؟
سلفژ از کجا آمده است؟
در حدود هزار سال پیش، یک راهب ایتالیایی به نام گوییدو، در کلیسا برای آموزش سرودهای مذهبی به راهبان و راهبه‌ها دچار چالش شده بود. در آن زمان آهنگ‌ها روی کاغذ شه نمی‌شدند و گوییدو باید سرودها را به آرامی آن‌قدر برای راهبان می‌خواند تا آن را به خوبی یاد بگیرند. گوییدو برای حل این مشکل روش خاصی را ابداع کرد. او یکی از سرودها را در نظر گرفت و سپس اولین هجای هر سطر را با یک نت نشان داد. او هر سطر را با نتی بالاتر نشان داد و به این ترتیب مفهوم گام را در این سرودها گنجاند. گوییدو این هجاها را به این ترتیب نام‌گذاری کرد: اوت، ر، می، فا، سو، لا (Ut,Re,Mi,Fa,So,La). در واقع راهبان با کمک این هجاها هر نت را یاد می‌گرفتند. روش گوییدو آن‌قدر مشهور شد که آوازه آن در تمامی ایتالیا پیچید. این روش در طول سال‌ها به تکامل رسید و به الفبایی که امروز برای خواندن به آن استناد می‌شود رسید. الفبایی که همه علاقه‌مندان به موسیقی و خوانندگی آن را می‌شناسند: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی. این سیستم نام‌گذاری صداها را سلفژ نامیدند. سلفژ به نوازندگان در نواختن ساز و به خوانندگان در خواندن شعر کمک می‌کند و یک هماهنگی میان نت‌ها در مقیاسی که طراحی شده ایجاد می‌کند.
چرا به سلفژ نیاز داریم؟
سلفژ برای شناسایی روابط بین نت‌های مختلف موسیقی، بسیار کاربردی است. این روش به هنرجو کمک می‌کند تا الگوهای موجود در موسیقی و خوانندگی را شناخته و آن را بهتر درک کنند. افرادی که سلفژ را به خوبی یاد بگیرند، نت‌ها، فاصله بین آن‌ها و تمامی الگوهای میان این نت‌ها را یاد گرفته و به خوبی آن‌ها را اجرا می‌کنند. سلفژ به نوازنده و خواننده کمک می‌کند تا شنونده‌های خوبی باشند. این افراد ریتم و نت‌خوانی را به خوبی آموخته و با توجه به قوانین سلفژ آن را به خوبی پیاده می‌کنند. این قوی بودن شنوایی و درک موسیقی به افراد کمک می‌کند تا درک موسیقی بالایی داشته و این مهارت باعث می‌شود تا نوازندگان و خوانندگان در برنامه‌های گروهی بتوانند روند صحیح یک نت را همخوانی و هم‌نوازی کنند.
در کلاس سلفژ چه می‌آموزیم؟
در کلاس سلفژ چند مهارت به هنرجو آموزش داده خواهد شد. ریتم‌خوانی یکی از مهارت‌هاست که با دقت روی میزان کشیدگی نت‌ها و ارزش زمانی آن‌ها، هنرجو یاد می‌گیرد که چگونه هر نت را سر ضرب بخواند. رعایت فاصله بین نت‌ها مهارتی است که در کلاس سلفژ آموزش داده خواهد شد. به این منظور نت‌های پایه را روی ساز نواخته و با شنیدن آن تکرار می‌شود. در آموزش سلفژ آن‌قدر هر نت در آکردهای مختلف نواخته می‌شود تا صدای آن کاملا برای هنرجو آشنا شود و بتواند آن را به خوبی بشناسد.
کانتاتی یا صداخوانی Contati
در این مرحله خواندن درست نت‌ها آموزش داده می‌شود. هنرجو در این قسمت صدای هر نت را یاد گرفته و آن را می‌خواند. در کانتاتی اگر همزمان با خواندن فرد، پیانو نواخته شود، صدای فرد کاملا با صدای پیانو یکسان است. همچنین در کلاس سلفژ هنرجو یاد می‌گیرد که چگونه در گام‌های مختلف، انواع مختلف نت را بخوانند.
پارلاتی یا وزن‌خوانی Parlati
وزن‌خوانی یعنی خواندن کشش نت‌ها. در آموزش سلفژ، هنرجو یاد می‌گیرد که چگونه در زمان مناسب هر نت را ادا کند. در عین‌حال میزان کشش نت و سکوت‌های مختلف به هنرجو آموزش داده می‌شود. این دو مورد از مهم‌ترین بخش‌های موسیقی هستند. برای اینکه هنرجو بتواند نت‌ها را روی ضرب بخواند از دستگاهی به نام مترونوم استفاده می‌کنند. این دستگاه به صورت یکنواخت ضرب آهنگ تولید می‌کند که هم نوازنده و هم خواننده روی همان ضرب، ریتم موسیقی را درک کرده و آن را اجرا می‌کنند.
دیکته موسیقی Music Dictation
آشنایی با انواع صداها
یکی دیگر از مهارت‌هایی که با آموزش سلفژ یاد داده خواهد شد، آشنا شدن با انواع بازه‌های صدای انسان است. صدای انسان در بازه‌های مختلفی می‌تواند ادا شود که با توجه به نت‌ها و ریتم‌ها می‌توان آن‌ها را شناخت.
بازه‌های صدای زنانه
صدای زنانه را در سه بازه می‌توان تقسیم بندی کرد. صدای سوپرانو در واقع صدای زیر زنانه است و برای گروه‌های کر معمولا استفاده زیادی دارد. صدای متسو سوپرانو صدای متوسط زنانه است. صدای کنترالو هم صدای بم زنانه است که روی نت‌های پایین خوانده می‌شود.
بازه‌های صدای مردانه
صداهای مردانه هم به سه بخش تقسیم می‌شوند. صدای تنور، صدای زیر مردانه است. باریتون صدای متوسط مردانه و باس صدای بم مردانه است. در سلفژ تمامی این صداها آموزش داده شده و هنرجو توان اجرای آن‌ها را خواهد داشت.
چه کسانی باید به کلاس سلفژ بروند؟
در تمامی مدارس موسیقی و کلاس‌های مختلف موسیقی، آموزش سلفژ، به عنوان یک درس پایه تدریس می‌شود. در واقع کلاس سلفژ برای تمام کسانی که می‌خواهند در دنیای موسیقی به صورت حرفه‌ای کار کنند لازم است. اما برای چند گروه، آموزش سلفژ بسیار ضروری است. آهنگ‌سازها، هنرجویان آواز و هنرجویان سازهای کلاسیک، باید حتما سلفژ را به خوبی بیاموزند. این روزها در کنار این سه گروه، آموزش سلفژ را به کودکان بسیار پیشنهاد می‌کنند. سلفژ باعث تقویت هوش و خلاقیت کودکان می‌شود. در عین حال با تمرین بیشتر در این حوزه، حافظه و قدرت شنیداری کودک هم تقویت شده و در نتیجه اعتماد به نفس او هم رشد بسیار قابل توجهی خواهد داشت. در واقع والدین با آموزش سلفژ به کودکان خود با یک تیر چندین نشان خواهند زد. از طرف دیگر از آن‌جایی که سنین کودکی بهترین زمان برای یادگیری موسیقی است، با شرکت در کلاس سلفژ کودک می‌تواند به صورت کاملا علمی و پایه‌ای موسیقی را بیاموزد.
کلاس آنلاین و حضوری سلفژ
اگر می‌خواهید در زمینه آواز به مهارت برسید، باید ابتدا دوره‌های آموزش سلفژ را بگذرانید. برای یادگیری سازهای مختلف، به خصوص سازهای کلاسیک و به ویژه ویولن، هم بهتر است ابتدا سلفژ را بیاموزید. به این منظور باید در دوره‌های کلاس سلفژ شرکت کنید. کلاس سلفژ به صورت آنلاین و حضوری برگزار می‌شود. اگر به دنبال کلاس سلفژ در تهران هستید، آموزشگاه موسیقی پژواک انتخاب خوبی است. در محدوده ولنجک و اوین درکه، پژواک یکی از بهترین آموزشگاه‌های موسیقی است. آموزش سلفژ بیشتر به صورت حضوری در محل این آموزشگاه انجام می‌شود. اما اگر ساکن تهران نیستید یا در منطقه‌ای دورتر از شمال تهران زندگی می‌کنید، می‌توانید در کلاس سلفژ آنلاین آموزشگاه پژواک شرکت کنید.
هزینه کلاس سلفژ
هزینه کلاس سلفژ در تهران و در آموزشگاه پژواک بر اساس حضوری یا آنلاین بودن این کلاس متفاوت است. برای آگاهی از هزینه کلاس با دفتر آموزشگاه تماس بگیرید یا در قسمت ثبت‌نام اینترنتی در سایت آموزشگاه، قیمت دوره‌ها را ببینید.
